Cuestiones
ayuda
option
Mi Daypo

TEST BORRADO, QUIZÁS LE INTERESEIRAULTZA LIBERALAK ETA NAZIONALISMOA

COMENTARIOS ESTADÍSTICAS RÉCORDS
REALIZAR TEST
Título del test:
IRAULTZA LIBERALAK ETA NAZIONALISMOA

Descripción:
Europa eta Ameriketako Iraultzak

Autor:
MaisuSar
(Otros tests del mismo autor)

Fecha de Creación:
10/11/2022

Categoría:
Historia

Número preguntas: 44
Comparte el test:
Facebook
Twitter
Whatsapp
Comparte el test:
Facebook
Twitter
Whatsapp
Últimos Comentarios
No hay ningún comentario sobre este test.
Temario:
IRAULTZA LIBERALAK ETA NAZIONALISMOA Antzinako Erregimena gainbehera amaitu zen XVIII. mendearen amaieran, eta XIX. mendean hondoan jo zuen iraultzaren ondorioz. Gainbehera ekarri zuten lehen aldaketak Ipar Amerikan gertatu ziren: hain zuzen ere, hamahiru koloniak altxatu ziren eta Estatu Batuen independentzia aldarrikatu zuten 1776an. Frantzian, 1789an, iraultza handia gertatu zen, laster iraultza hedatu zen Europan Napoleon Bonapartek sortutako inperioaren bidez. 1815ean, Bonaparte menderatu zuten, baina printzipio iraultzaileak Europan eta Ameriketan zabaldu ziren, mugimendu nazionalekin batera, mugimendu haien bidez sortu ziren nazio-estatuak XIX. mendean. Antzinako Erregimena gainbehera hasi zen XVIII. mendearen amaieran, eta XIX. mendean hondoan jo zuen iraultzaren ondorioz. Gainbehera ekarri zuten lehen aldaketak Ipar Amerikan gertatu ziren: hain zuzen ere, hamahiru koloniak altxatu ziren eta Estatu Batuen independentzia aldarrikatu zuten 1776an. Frantzian, 1789an, iraultza handia gertatu zen, laster iraultza hedatu zen Europan Napoleon Bonapartek sortutako inperioaren bidez. 1815ean, Bonaparte menderatu zuten, baina printzipio iraultzaileak Europan eta Ameriketan zabaldu ziren, mugimendu nazionalekin batera, mugimendu haien bidez sortu ziren nazio-estatuak XIX. mendean. Antzinako Erregimena gainbehera hasi zen XVIII. mendearen amaieran, eta XIX. mendean hondoan jo zuen iraultzaren ondorioz. Gainbehera ekarri zuten lehen aldaketak Ipar Amerikan gertatu ziren: hain zuzen ere, hamahiru koloniak altxatu ziren eta Estatu Batuen independentzia aldarrikatu zuten 1776an. Frantzian, 1789an, iraultza handia gertatu zen, laster iraultza hedatu zen Europan Napoleon Bonapartek sortutako inperioaren bidez. 1815ean, Bonaparte menderatu zuten, baina printzipio iraultzaileak Europan eta Ameriketan zabaldu ziren, mugimendu nazionalekin batera, mugimendu haien bidez apurtu ziren nazio-estatuak XIX. mendean.
AMERIKAKO IRAULTZA Erresuma Batuak 13 kolonia zituen Ipar Amerikako ekialdeko kostaldean.1776ko uztailaren 4an, hango herritarrek independentzia aldarrikatu zuten: horrela sortu ziren Ameriketako Estatu Batuak. Erresuma Batuak 12 kolonia zituen Ipar Amerikako ekialdeko kostaldean.1776ko uztailaren 4an, hango herritarrek independentzia aldarrikatu zuten: horrela sortu ziren Ameriketako Estatu Batuak. Erresuma Batuak 14 kolonia zituen Ipar Amerikako ekialdeko kostaldean.1776ko uztailaren 4an, hango herritarrek independentzia aldarrikatu zuten: horrela sortu ziren Ameriketako Estatu Batuak.
Ameriketako iraultzaren Arrazoiak Tearen matxinada (1773) Amerikako Estatu Batuen independentziaren aldarrikapena (1776) Versaillesko Ituna → Independentzia (1783) Konstituzioa (1789) Tearen matxinada (1773) Konstituzioa (1789).
Ameriketako iraultzaren Ondorioak Amerikako Estatu Batuen independentziaren aldarrikapena (1776) Konstituzioa (1789) Versaillesko Ituna → Independentzia (1783) Konstituzioa (1789) Tearen matxinada (1773) Amerikako Estatu Batuen independentziaren aldarrikapena (1776).
INDEPENDENTZIAREN JATORRIA Ameriketako kolonoen matxinadaren jatorria Zazpi urteko Gerra izan zen (1756-1763), britainiarren eta frantsesen artekoa. Gerra hark eragindako kostuak arintzearren, Ameriketako kolonietan zerga berriak sortzen saiatu zen Britainia Handia, baina koloniek uko egin zioten zerga haiek ordaintzeari. Indarrean jarraitu zuen tearen gainekoak. 1773, Ekialdeko Indietako Konpainiari eman zioten tea saltzeko monopolioa, eta horrek kalte egin zien kolonietako merkatariei. Erantzun gisa, tearen matxinada (1773k abendua) antolatu zuten: zahar batzuek itsasora bota zituzten Konpainiak Bostoneko portuan zituzten kargamentu batzuk. 1774ko irailean, koloniak Filadelfian elkartu ziren, bidegabekeriak zerrenda bat egiteko. Hurrengo urtean, liskar armatuak hasi ziren. 1776 uztailaren 4an, AMERIKETAKO ESTATU BATUEN INDEPENDENTZIA aldarrikatu zuten. Ameriketako kolonoen matxinadaren jatorria Zazpi urteko Gerra izan zen (1756-1763), amerikarren eta frantsesen artekoa. Gerra hark eragindako kostuak arintzearren, Ameriketako kolonietan zerga berriak sortzen saiatu zen Britainia Handia, baina koloniek uko egin zioten zerga haiek ordaintzeari. Indarrean jarraitu zuen tearen gainekoak. 1773, Ekialdeko Indietako Konpainiari eman zioten tea saltzeko monopolioa, eta horrek kalte egin zien kolonietako merkatariei. Erantzun gisa, tearen matxinada (1773k abendua) antolatu zuten: gazte batzuek itsasora bota zituzten Konpainiak Bostoneko portuan zituzten kargamentu batzuk. 1774ko irailean, koloniak Filadelfian elkartu ziren, bidegabekeriak zerrenda bat egiteko. Hurrengo urtean, liskar armatuak hasi ziren. 1776 uztailaren 4an, AMERIKETAKO ESTATU BATUEN INDEPENDENTZIA aldarrikatu zuten. Ameriketako kolonoen matxinadaren jatorria Zazpi urteko Gerra izan zen (1756-1763), britainiarren eta frantsesen artekoa. Gerra hark eragindako kostuak arintzearren, Ameriketako kolonietan zerga berriak sortzen saiatu zen Britainia Handia, baina koloniek uko egin zioten zerga haiek ordaintzeari. Indarrean jarraitu zuen tearen gainekoak. 1773, Ekialdeko Indietako Konpainiari eman zioten tea saltzeko monopolioa, eta horrek kalte egin zien kolonietako merkatariei. Erantzun gisa, tearen matxinada (1773k abendua) antolatu zuten: gazte batzuek itsasora bota zituzten Konpainiak Bostoneko portuan zituzten kargamentu batzuk. 1774ko irailean, koloniak Filadelfian elkartu ziren, bidegabekeriak zerrenda bat egiteko. Hurrengo urtean, liskar armatuak hasi ziren. 1776 uztailaren 4an, AMERIKETAKO ESTATU BATUEN INDEPENDENTZIA aldarrikatu zuten.
1.2. ESTATU BATUETAKO INDEPENDENTZIA GERRA 1.- Lehen fasea (1775-1777) Matxinoen burua George Washington izan zen, britainiarren kontra borrokatu ziren, gerrilla-taktika erabiliz. Saratogako gudua irabazi zuten Frantziaren laguntzarekin. 2.- Bigarren fasea (1778-1782) 1781an Yorktownen britainar armadak behera jo zuen eta Versaillesko Itunaren bidez egin zen bakea, itun hartan, Ameriketako Estatu Batuen independentzia onartu zuen Erresuma Batuak. 1.- Lehen fasea (1775-1777) 1771an Yorktownen britainar armadak behera jo zuen eta Versaillesko Itunaren bidez egin zen bakea, itun hartan, Ameriketako Estatu Batuen independentzia onartu zuen Erresuma Batuak. 2.- Bigarren fasea (1778-1782) Matxinoen burua George Washington izan zen, britainiarren kontra borrokatu ziren, gerrilla-taktika erabiliz. Saratogako gudua irabazi zuten Frantziaren laguntzarekin. 1.- Lehen fasea (1775-1777) Matxinoen burua George Washington izan zen, britainiarren kontra borrokatu ziren, gerrilla-taktika erabiliz. Saratogako gudua irabazi zuten Frantziaren laguntzarekin. 2.- Bigarren fasea (1778-1782) 1776an Yorktownen britainar armadak behera jo zuen eta Versaillesko Itunaren bidez egin zen bakea, itun hartan, Ameriketako Estatu Batuen independentzia onartu zuen Erresuma Batuak.
1.3. ESTATU BATUEN KONSTITUZIOA Gerra garaian, kolonia bakoitzak bere konstituzioa idatzi zuen garaipenaren zain. Garaipena lortu zenean, Alexander Hamiltonek kongresu bat aukeratzea proposatu zuen. 1787an, Filadelfian, 60 ordezkarik, konstituzio berriaren testua idatzi zuten. 1787ko konstituzioa: Botere betearazlea: Lehenengo presidentea George Washington izan zen, sufragio unibertsalen bidez hautua, baina gizon zuriek solik bozkatu zuten. Botere legegilea: bi ganberak osatutako kongresu baten esku zegoena: Senatuaren esku eta Ordezkarien Ganberaren esku. Senatuak estatu bakoitzaren interesak defendatzen zituen Ordezkarien gaberank Estatu Batuetako herri osoa pertsonifikatzen zuen. Botere judiziala: Auzitegi Gorena ez zen botere judizialeren burua. Gerra garaian, kolonia bakoitzak bere konstituzioa idatzi zuen garaipenaren zain. Garaipena lortu zenean, Alexander Hamiltonek kongresu bat aukeratzea proposatu zuen. 1787an, Filadelfian, 50 ordezkarik, konstituzio berriaren testua idatzi zuten. 1787ko konstituzioa: Botere betearazlea: Lehenengo presidentea George Washington izan zen, sufragio unibertsalen bidez hautua, baina gizon zuriek solik bozkatu zuten. Botere legegilea: bi ganberak osatutako kongresu baten esku zegoena: Senatuaren esku eta Ordezkarien Ganberaren esku. Senatuak estatu bakoitzaren interesak defendatzen zituen Ordezkarien gaberank Estatu Batuetako herri osoa pertsonifikatzen zuen. Botere judiziala: Auzitegi Gorena zen botere judizialeren burua. Gerra garaian, kolonia guztiek bere konstituzioa idatzi zuten garaipenaren zain. Garaipena lortu zenean, Alexander Hamiltonek kongresu bat aukeratzea proposatu zuen. 1787an, Filadelfian, 50 ordezkarik, konstituzio berriaren testua idatzi zuten. 1787ko konstituzioa: Botere betearazlea: Lehenengo presidentea George Washington izan zen, sufragio unibertsalen bidez hautua, baina gizon zuriek solik bozkatu zuten. Botere legegilea: bi ganberak osatutako kongresu baten esku zegoena: Senatuaren esku eta Ordezkarien Ganberaren esku. Senatuak estatu bakoitzaren interesak defendatzen zituen Ordezkarien gaberank Estatu Batuetako herri osoa pertsonifikatzen zuen. Botere judiziala: Auzitegi Gorena zen botere judizialeren burua.
FRANTZIAKO IRAULTZA (1789-1799) Frantziako iraultzak antzinako erregimenaren amaiera ekarri zuen, monarkia absolutuaren eta gizarte estamentalaren desagerpena ere. Hortik Europa osora zabaldu zen Napoleonen inperioan zehar eta Amerikara. Frantziako iraultzak antzinako erregimenaren hasiera ekarri zuen, monarkia absolutuaren eta gizarte estamentalaren desagerpena ere. Hortik Europa osora zabaldu zen Napoleonen inperioan zehar eta Amerikara. Frantziako iraultzak antzinako erregimenaren amaiera ekarri zuen, monarkia absolutuaren eta gizarte estamentalaren desagerpena ere. Hortik Europa osora zabaldu zen Napoleonen inperioan zehar eta Afrikara.
FRANTZIAKO IRAULTZA Arrazoiak Faktore ekonomiko, politiko, sozial eta ideologiko ugarien konbinazioa: a.1. Ekonomiaren krisi larria a.2. Nekazarien gaineko presio juridiko eta ekonomikoa jasanezina a.3. Erreforma ilustratuak zalantzan jartzen zituen pribilegiodunek zergak ez ordaintzea. a.4. Natura hondamendiek a.5. Sieyès abadearen Zer da hirugarren estatua? Faktore ekonomiko, politiko, sozial eta ideologiko ugarien konbinazioa: a.1. Erreforma ilustratuak zalantzan jartzen zituen pribilegiodunek zergak ez ordaintzea. a.2. Sieyès abadearen Zer da hirugarren estatua? a.3. Natura hondamendiek a.4. Monarka absolutuaren aginteak a.5. Kontsumoak behera Faktore ekonomiko, politiko, sozial eta ideologiko ugarien konbinazioa: a.1. Ekonomiaren krisi larria a.2. Nekazarien gaineko presio juridiko eta ekonomikoa jasanezina a.3. Monarka absolutuaren aginteak a.4. Natura hondamendiek a.5. Kontsumoak behera.
a.1. Ekonomiaren krisi larria Frantzian ekonomian krisi larrian zegoen XVIII. mendearen azken laurdenean, eta krisi hark eragin sakona zuen errege-ogasunean; ondorioz, Luis XVI.aren gobernuaren jarduera oso mugatuta zegoen. Egoera hura zela eta, ministro batzuek Ilustrazioaren ildoan erreformak egiteko beharra planteatzen zioten (denek zerga ordaintzea: berdintasuna), baina horrek gizarte estamentala ahultzen zuen. Gainera, Amerikako Iraultzaren parte hartzea larriagotu zuen egoera. jaunarentzat doako egun batzuetan lan egitea, Elizari hamarrenak ordaintzea, eta Estatuari zergak ordaintzea (noblezia eta kleroa salbuetsita zeuden) 1787-1788ko uholde eta lehortearen ondorioz gariaren prezioak igo zuen horregatik ogiaren prezioa bikoiztu edo hirukoiztu egin zen, hau gosetea ekarri zuen.
a.2. Nekazarien gaineko presio juridiko eta ekonomikoa jasanezina Elizaren eta nobleziaren boterea mugatzen zuen, eta eskubide jainkotiarrez legitimatua, burgesiaren igoera eragozten zuen botereen banaketa eskatzen zuena jaunarentzat doako egun batzuetan lan egitea, Elizari hamarrenak ordaintzea, eta Estatuari zergak ordaintzea (noblezia eta kleroa salbuetsita zeuden) Egoera horrek langabezia, beharra eta delinkuentzia ekarri zituen.
a.3. Monarka absolutuaren aginteak Frantzian ekonomian krisi larrian zegoen XVIII. mendearen azken laurdenean, eta krisi hark eragin sakona zuen errege-ogasunean; ondorioz, Luis XVI.aren gobernuaren jarduera oso mugatuta zegoen. Egoera hura zela eta, ministro batzuek Ilustrazioaren ildoan erreformak egiteko beharra planteatzen zioten (denek zerga ordaintzea: berdintasuna), baina horrek gizarte estamentala ahultzen zuen. Gainera, Amerikako Iraultzaren parte hartzea larriagotu zuen egoera. 1787-1788ko uholde eta lehortearen ondorioz gariaren prezioak igo zuen horregatik ogiaren prezioa bikoiztu edo hirukoiztu egin zen, hau gosetea ekarri zuen. Elizaren eta nobleziaren boterea mugatzen zuen, eta eskubide jainkotiarrez legitimatua, burgesiaren igoera eragozten zuen botereen banaketa eskatzen zuena.
a.4. Natura hondamendiek Elizaren eta nobleziaren boterea mugatzen zuen, eta eskubide jainkotiarrez legitimatua, burgesiaren igoera eragozten zuen botereen banaketa eskatzen zuena. 1787-1788ko uholde eta lehortearen ondorioz gariaren prezioak igo zuen horregatik ogiaren prezioa bikoiztu edo hirukoiztu egin zen, hau gosetea ekarri zuen. jaunarentzat doako egun batzuetan lan egitea, Elizari hamarrenak ordaintzea, eta Estatuari zergak ordaintzea (noblezia eta kleroa salbuetsita zeuden).
a.5. Kontsumoak behera Egoera horrek langabezia, beharra eta delinkuentzia ekarri zituen. 1787-1788ko uholde eta lehortearen ondorioz gariaren prezioak igo zuen horregatik ogiaren prezioa bikoiztu edo hirukoiztu egin zen, hau gosetea ekarri zuen. Elizaren eta nobleziaren boterea mugatzen zuen, eta eskubide jainkotiarrez legitimatua, burgesiaren igoera eragozten zuen botereen banaketa eskatzen zuena.
b.1. Erreforma ilustratuak zalantzan jartzen zituen pribilegiodunek zergak ez ordaintzea. Nazioa pribilegiatuetatik at gidatzeko asmoz. Abadea, erlijiososa zen, horregatik estamentu pribiolegiodun bateko kidea zen; baina krisiarekin hirugarren estatukoen eskakizun alde egin zuten nobleziako eta kleroko kide batzuek. Haien ustez, ezinbestekoa zen erreforma ilustratu sakonak egitea egoera konpontzeko. 1787an, Handikien Biltzarra osatu zen. Biltzarrak ez zuen onartu zerga-berdintasunaren printzipioa. Nobleek Estatu Orokorrak biltzea eskatu zuten, Frantziako ordezkarien biltzarra. Izan ere, erakunde haren baimena behar zen zergak onartzeko. Baimena Estatu Orokorrak biltzeko deirik ez zen egin 1614az geroztik. Elizaren eta nobleziaren boterea mugatzen zuen, eta eskubide jainkotiarrez legitimatua, burgesiaren igoera eragozten zuen botereen banaketa eskatzen zuena.
b.2. Sieyès abadearen Zer da hirugarren estatua? 1787an, Handikien Biltzarra osatu zen. Biltzarrak ez zuen onartu zerga-berdintasunaren printzipioa. Nobleek Estatu Orokorrak biltzea eskatu zuten, Frantziako ordezkarien biltzarra. Izan ere, erakunde haren baimena behar zen zergak onartzeko. Baimena Estatu Orokorrak biltzeko deirik ez zen egin 1614az geroztik. Elizaren eta nobleziaren boterea mugatzen zuen, eta eskubide jainkotiarrez legitimatua, burgesiaren igoera eragozten zuen botereen banaketa eskatzen zuena. Nazioa pribilegiatuetatik at gidatzeko asmoz. Abadea, erlijiososa zen, horregatik estamentu pribiolegiodun bateko kidea zen; baina krisiarekin hirugarren estatukoen eskakizun alde egin zuten nobleziako eta kleroko kide batzuek. Haien ustez, ezinbestekoa zen erreforma ilustratu sakonak egitea egoera konpontzeko.
Zer ziren Estatu Orokorrak? Erdi Aroko batzarra zen, eta hiru estamentu sozialetako ordezkariak zeuden bertan; bere eginkizuna erregearen proposamenei buruzko erabakiak hartzea zen . Erregeak onartu egin zuen 1789ko maiatzaren 5ean Estatu Orokorrak biltzeko deia egitea. Frantzia iraupen-krisi larrian zela egin zen deialdia, 1789ko urtarrilean. Estatu Orokorrak bildu aurretik, estamentuek kexa koadernoak egin zitzaketen haien eskakizunak jendea adierazteko. Egoera zaila zela eta, milaka kexa koaderno osatu zituzten. Nobleziaren eta kleroren koadernoetan pribilegioen defentsa aldarrikatzen zen. Hirugarren estamentuaren koadernoetan erregimen feudala deuseztatu, adierazpen-askatasuna, biltzeko- askatasuna eta merkataritza-askatasuna. Erdi Aroko batzarra zen, eta hiru estamentu sozialetako ordezkariak zeuden bertan; bere eginkizuna erregearen proposamenei buruzko erabakiak hartzea zen . Erregeak onartu egin zuen 1789ko maiatzaren 5ean Estatu Orokorrak biltzeko deia egitea. Frantzia iraupen-krisi larrian zela egin zen deialdia, 1789ko urtarrilean. Estatu Orokorrak bildu ondoren, estamentuek kexa koadernoak egin zitzaketen haien eskakizunak jendea adierazteko. Egoera zaila zela eta, milaka kexa koaderno osatu zituzten. Nobleziaren eta kleroren koadernoetan pribilegioen defentsa aldarrikatzen zen. Hirugarren estamentuaren koadernoetan erregimen feudala deuseztatu, adierazpen-askatasuna, biltzeko- askatasuna eta merkataritza-askatasuna. Erdi Aroko batzarra zen, eta hiru estamentu sozialetako ordezkariak zeuden bertan; bere eginkizuna erregearen proposamenei buruzko erabakiak hartzea zen . Erregeak onartu egin zuen 1789ko maiatzaren 5ean Estatu Orokorrak biltzeko deia egitea. Frantzia iraupen-krisi larrian zela egin zen deialdia, 1789ko urtarrilean. Estatu Orokorrak bildu aurretik, estamentuek kexa koadernoak egin zitzaketen haien eskakizunak jendea adierazteko. Egoera erraza zela eta, milaka kexa koaderno osatu zituzten. Nobleziaren eta kleroren koadernoetan pribilegioen defentsa aldarrikatzen zen. Hirugarren estamentuaren koadernoetan erregimen feudala deuseztatu, adierazpen-askatasuna, biltzeko- askatasuna eta merkataritza-askatasuna.
Asanblea Nazionala: 1789ko maiatzaren 5ean, Estatu Orokorrak bildu ziren Versaillesen, erregea buru zutela. Tradizioz, estamentu bakoitzak bere kabuz egiten zuen eztabaida, eta gero botoa ematen zuen. Horregatik, pribilegiodunen ikuspuntuak nagusitzen ziren beti, hiru boto zituztelako (noblezia eta kleroa); hirugarren estatuak, frantziar herritarren gehiengoa bildu arren, boto bakarra zuen. Estatu orokorrak biltzeko eta bilera haietan estamentuek botoa emateko moduari buruzko eztabaida izan zen iraultzaren abiarazlea. Hirugarren estatuko ordezkariek ordezkari bakoitzeko boto bat onartzea eskatu zuten kexa-koadernoetan, estamentuko boto bat izan ordez, eta hirugarren estatuak gehiengoa izango zuen. Erregeak onartu zuen hirugarren estatuaren diputatuen kopurua bikoiztea; ez, ordea, ordezkari bakoitzeko boto bat ematea. Hori dela eta, hirugarren estatuak Asanblea Nazionala eratu zuen eta Pilotaren Aretoan bildu ziren, batzar gela itxi zietelako; han zin egin zuten Frantziari konstituzio bat eman arte ez zirela desegingo. Ondorioz, batzarra izen berria izan zen ASANBLEA NAZIONAL KONSTITUZIOGILEA 1789ko maiatzaren 5ean, Estatu Orokorrak bildu ziren Versaillesen, erregea buru zutela. Tradizioz, estamentu bakoitzak bere kabuz egiten zuen eztabaida, eta gero botoa ematen zuen. Horregatik, pribilegiodunen ikuspuntuak nagusitzen ziren beti, bi boto zituztelako (noblezia eta kleroa); hirugarren estatuak, frantziar herritarren gehiengoa bildu arren, boto bakarra zuen. Estatu orokorrak biltzeko eta bilera haietan estamentuek botoa emateko moduari buruzko eztabaida izan zen iraultzaren abiarazlea. Hirugarren estatuko ordezkariek ordezkari bakoitzeko boto bat onartzea eskatu zuten kexa-koadernoetan, estamentuko boto bat izan ordez, eta hirugarren estatuak gehiengoa izango zuen. Erregeak onartu zuen hirugarren estatuaren diputatuen kopurua bikoiztea; ez, ordea, ordezkari bakoitzeko boto bat ematea. Hori dela eta, hirugarren estatuak Asanblea Nazionala eratu zuen eta Pilotaren Aretoan bildu ziren, batzar gela itxi zietelako; han zin egin zuten Frantziari konstituzio bat eman arte ez zirela desegingo. Ondorioz, batzarra izen berria izan zen ASANBLEA NAZIONAL KONSTITUZIOGILEA 1789ko maiatzaren 5ean, Estatu Orokorrak bildu ziren Versaillesen, erregea buru zutela. Tradizioz, estamentu bakoitzak bere kabuz egiten zuen eztabaida, eta gero botoa ematen zuen. Horregatik, pribilegiodunen ikuspuntuak nagusitzen ziren beti, bi boto zituztelako (noblezia eta kleroa); hirugarren estatuak, frantziar herritarren gehiengoa bildu arren, boto bakarra zuen. Estatu orokorrak biltzeko eta bilera haietan estamentuek botoa emateko moduari buruzko eztabaida izan zen iraultzaren abiarazlea. Hirugarren estatuko ordezkariek ordezkari bakoitzeko boto bat onartzea eskatu zuten kexa-koadernoetan, estamentuko boto bat izan ordez, eta hirugarren estatuak gehiengoa izango zuen. Erregeak onartu zuen hirugarren estatuaren diputatuen kopurua hirukoiztea; ez, ordea, ordezkari bakoitzeko boto bat ematea. Hori dela eta, hirugarren estatuak Asanblea Nazionala eratu zuen eta Pilotaren Aretoan bildu ziren, batzar gela itxi zietelako; han zin egin zuten Frantziari konstituzio bat eman arte ez zirela desegingo. Ondorioz, batzarra izen berria izan zen ASANBLEA NAZIONAL KONSTITUZIOGILEA.
1789ko uztailaren 14an Bastillako espetxea erasotzen, Parisen. Jendetzak Bastillara jo zuen, presoak askatzeko asmoz, baina gotorleku buruak uko egin zion ateak zabaltzeari eta herriaren presioa ikusita, tiro egiteko agindu zien soldaduei. Horren ondorioz, erregeak Asanblea Nazionala onartu behar izan zuen. Egoera ekonomiko negargarriak eta propaganda iraultzaileak erraztu egin zuten matxinada. Nekazarien matxinada bortitz izan zen, Izu Handia deitua. Nekazariek utzi egin zioten jaun-karguak ordaitzeari, baina zurrumurru bat zabaldu zen ASANBLEA NAZIONAL KONSTITUZIOGILEA sortu.
1789ko udan Bastillako espetxea erasotzen, Parisen. Jendetzak Bastillara jo zuen, presoak askatzeko asmoz, baina gotorleku buruak uko egin zion ateak zabaltzeari eta herriaren presioa ikusita, tiro egiteko agindu zien soldaduei. Horren ondorioz, erregeak Asanblea Nazionala onartu behar izan zuen. Egoera ekonomiko negargarriak eta propaganda iraultzaileak erraztu egin zuten matxinada. Hirugarren estatuak Asanblea Nazionala eratu zuen eta Pilotaren Aretoan bildu ziren, batzar gela itxi zietelako; han zin egin zuten Frantziari konstituzio bat eman arte ez zirela desegingo. Nekazarien matxinada bortitz izan zen, Izu Handia deitua. Nekazariek utzi egin zioten jaun-karguak ordaitzeari, baina zurrumurru bat zabaldu zen: nobleek bidelapurren taldeei ordaindu zietela, basailuak zigortzeko. Nekazarien artean izua zabaldu zen, ondorioz, jauntxoen gazteluei eraso, jabetzako eskriturak erre eta jauuntxoen eskuubideak eskatu zuten.
Asanblea Konstituziogilea (1789-1791) Batzar horren helburua konstituzio bat egitea izan zen. Ondorioz: Sistema feudala abolitzea onartu zuen. Gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierazpena onartu zuen. Kleroaren konstituzio zibila onartu zuen. 1791ko Konstituzioa: Subiranotasun nazionala Botereen banaketa Monarkia parlamentarioa Sufragio zentsitarioa Luis XVI.a ihes egiten saiatzen da. Erbesteratutako aristokratekin elkartu eta armada bat osatu nahi zuen, atzerriko tropen laguntzaz Paris hartu eta iraultza deuseztatzeko. Baina, atxilo hartu zuten Varennesen. Konstituzioa egindakoan, Asanblea Nazional konstituziogilea desegin eta hauteskundeak egin. Asanblea Legegilean sektore moderatu eta monarkikoak nagusi. Europako monarkiek (Austria, Prusia eta Espainia) laguntza eman erbesteratutako nobleei, eta armadak prestatzen ziren Frantziako iraultzaileen kontra ekiteko. 1792 apirilaren 20an, Asambleak (Frantzia) gerra deklaratu zion Austriari, eta frantsesen sentimendu abertzalea piztu zuen horrek: garai honetan “La Marsellesa” ereserki nazionala sortu zen. Austriako tropek frantsesak garaitu zituzten eta Prusiako armadek herrialdea hartu zuten. Frantzia iraultzailea arriskuan zegoen. Austriar-prusiarren mehatxua zela eta herri-masek Tuilerietako jauregia eraso zioten, eta errege-familiak handik ihes egin behar izan zuen. Iraultzailerik erradikalenek egin zuten eraso hura Sans-culottes Nortzuk ziren Sans-culottes? Parisko eta Frantziako beste hiri batzuetako masak; nobleek erabiltzen ziteuzten culottenn ordez galtzak erabiltzen zituztelako esaten zieten horrela. Herri-altxamenduaren ondoren, iraultza erradikalizatu zen: Asanblea Legegileak monarkia deuseztatu eta erabaki zuen Konbentzio izeneko asanblea sortu (gizonezkoen sufragio unibertsala) beste konstituzio bat eratzeko.
Asanblea Legegilea (1791-1792) Batzar horren helburua konstituzio bat egitea izan zen. Ondorioz: Sistema feudala abolitzea onartu zuen. Gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierazpena onartu zuen. Kleroaren konstituzio zibila onartu zuen. 1791ko Konstituzioa: Subiranotasun nazionala Botereen banaketa Monarkia parlamentarioa Sufragio zentsitarioa Luis XVI.a ihes egiten saiatzen da. Erbesteratutako aristokratekin elkartu eta armada bat osatu nahi zuen, atzerriko tropen laguntzaz Paris hartu eta iraultza deuseztatzeko. Baina, atxilo hartu zuten Varennesen. Konstituzioa egindakoan, Asanblea Nazional konstituziogilea desegin eta hauteskundeak egin. Asanblea Legegilean sektore moderatu eta monarkikoak nagusi. Europako monarkiek (Austria, Prusia eta Espainia) laguntza eman erbesteratutako nobleei, eta armadak prestatzen ziren Frantziako iraultzaileen kontra ekiteko. 1792 apirilaren 20an, Asambleak (Frantzia) gerra deklaratu zion Austriari, eta frantsesen sentimendu abertzalea piztu zuen horrek: garai honetan “La Marsellesa” ereserki nazionala sortu zen. Austriako tropek frantsesak garaitu zituzten eta Prusiako armadek herrialdea hartu zuten. Frantzia iraultzailea arriskuan zegoen. Robespierren protagonismoa. 1793ko Konstituzio erradikala egin zuten baina ez zen ezarri. Herri-subiranotasuna eta Gizakiaren eta Herritarraren Eskubideen Adierazpena aldarrikatzen zituen. Gobernu berriak “Izu Handia” ezarri zuen. Atxilotze eta exekuzio-agindu asko eman ziren. Neurri iraultzaile aipagarriak izan ziren: maximo orokorraren legea sistema feudala abolizioa gurtza ezabatzea egutegi berria Etsaiak estatu kolpea gobernuaren kontra egin zuten eta Robespierre eta haren kideak atxilotu eta gillotinaz hil zituzten, epaiketarik gabe. Horrela erradikalizazioa amaitu zen.
Konbentzioa (1792-1794) Robespierren protagonismoa. 1793ko Konstituzio erradikala egin zuten baina ez zen ezarri. Herri-subiranotasuna eta Gizakiaren eta Herritarraren Eskubideen Adierazpena aldarrikatzen zituen. Gobernu berriak “Izu Handia” ezarri zuen. Atxilotze eta exekuzio-agindu asko eman ziren. Neurri iraultzaile aipagarriak izan ziren: maximo orokorraren legea sistema feudala abolizioa gurtza ezabatzea egutegi berria Etsaiak estatu kolpea gobernuaren kontra egin zuten eta Robespierre eta haren kideak atxilotu eta gillotinaz hil zituzten, epaiketarik gabe. Horrela erradikalizazioa amaitu zen. Austriar-prusiarren mehatxua zela eta herri-masek Tuilerietako jauregia eraso zioten, eta errege-familiak handik ihes egin behar izan zuen. Iraultzailerik erradikalenek egin zuten eraso hura Sans-culottes Nortzuk ziren Sans-culottes? Parisko eta Frantziako beste hiri batzuetako masak; nobleek erabiltzen ziteuzten culottenn ordez galtzak erabiltzen zituztelako esaten zieten horrela. Herri-altxamenduaren ondoren, iraultza erradikalizatu zen: Asanblea Legegileak monarkia deuseztatu eta erabaki zuen Konbentzio izeneko asanblea sortu (gizonezkoen sufragio unibertsala) beste konstituzio bat eratzeko. Batzar horren helburua konstituzio bat egitea izan zen. Ondorioz: Sistema feudala abolitzea onartu zuen. Gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierazpena onartu zuen. Kleroaren konstituzio zibila onartu zuen. 1791ko Konstituzioa: Subiranotasun nazionala Botereen banaketa Monarkia parlamentarioa Sufragio zentsitarioa.
Girondinoen konbentzioa Batzar horren helburua konstituzio bat egitea izan zen. Ondorioz: Sistema feudala abolitzea onartu zuen. Gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierazpena onartu zuen. Kleroaren konstituzio zibila onartu zuen. 1791ko Konstituzioa: Subiranotasun nazionala Botereen banaketa Monarkia parlamentarioa Sufragio zentsitarioa Robespierren protagonismoa. 1793ko Konstituzio erradikala egin zuten baina ez zen ezarri. Herri-subiranotasuna eta Gizakiaren eta Herritarraren Eskubideen Adierazpena aldarrikatzen zituen. Gobernu berriak “Izu Handia” ezarri zuen. Atxilotze eta exekuzio-agindu asko eman ziren. Neurri iraultzaile aipagarriak izan ziren: maximo orokorraren legea sistema feudala abolizioa gurtza ezabatzea egutegi berria Etsaiak estatu kolpea gobernuaren kontra egin zuten eta Robespierre eta haren kideak atxilotu eta gillotinaz hil zituzten, epaiketarik gabe. Horrela erradikalizazioa amaitu zen. 1792an bilera egiten zuten hor monarkia abolitu zuten eta irailaren 22an Frantziako errepublika aldarrikatu zen. Hiru talde zeuden: Girondinoak: iraultzaile moderatuak (Brissot burua) Jakobinoak edo menditarrak: iraultzaile erradikalak (Robespierre, Marat eta Danton) Ordokikoak: 1789ko espiritua defendatzen zuten burgesak. 1792ko irailetik 1793ko ekainera bitartean, girondinoen eta menditarren arteko borroka nagusitu zen bizitzan politikoan. Lehenik eta behin, erregea epaitu zuten: girondinoek erregea salbatu nahi zuten, baina Konbentzioak heriotza-zigorra ezartzea lortu zuen jakobinoek. 1793ko urtarrilaren 21ean Luis XVI.aren exekuzioa izan zen. Neurri errepresiboak hartu ziren iraultzaren etsaien kontra. Frantziak gerra deklaratu zien Erresuma Batuari eta Probintzia Batuei.
Menditarren konbentzioa Robespierren protagonismoa. 1793ko Konstituzio erradikala egin zuten baina ez zen ezarri. Herri-subiranotasuna eta Gizakiaren eta Herritarraren Eskubideen Adierazpena aldarrikatzen zituen. Gobernu berriak “Izu Handia” ezarri zuen. Atxilotze eta exekuzio-agindu asko eman ziren. Neurri iraultzaile aipagarriak izan ziren: maximo orokorraren legea sistema feudala abolizioa gurtza ezabatzea egutegi berria Etsaiak estatu kolpea gobernuaren kontra egin zuten eta Robespierre eta haren kideak atxilotu eta gillotinaz hil zituzten, epaiketarik gabe. Horrela erradikalizazioa amaitu zen. 1792an bilera egiten zuten hor monarkia abolitu zuten eta irailaren 22an Frantziako errepublika aldarrikatu zen. Hiru talde zeuden: Girondinoak: iraultzaile moderatuak (Brissot burua) Jakobinoak edo menditarrak: iraultzaile erradikalak (Robespierre, Marat eta Danton) Ordokikoak: 1789ko espiritua defendatzen zuten burgesak. 1792ko irailetik 1793ko ekainera bitartean, girondinoen eta menditarren arteko borroka nagusitu zen bizitzan politikoan. Lehenik eta behin, erregea epaitu zuten: girondinoek erregea salbatu nahi zuten, baina Konbentzioak heriotza-zigorra ezartzea lortu zuen jakobinoek. 1793ko urtarrilaren 21ean Luis XVI.aren exekuzioa izan zen. Neurri errepresiboak hartu ziren iraultzaren etsaien kontra. Frantziak gerra deklaratu zien Erresuma Batuari eta Probintzia Batuei. Luis XVI.a ihes egiten saiatzen da. Erbesteratutako aristokratekin elkartu eta armada bat osatu nahi zuen, atzerriko tropen laguntzaz Paris hartu eta iraultza deuseztatzeko. Baina, atxilo hartu zuten Varennesen. Konstituzioa egindakoan, Asanblea Nazional konstituziogilea desegin eta hauteskundeak egin. Asanblea Legegilean sektore moderatu eta monarkikoak nagusi. Europako monarkiek (Austria, Prusia eta Espainia) laguntza eman erbesteratutako nobleei, eta armadak prestatzen ziren Frantziako iraultzaileen kontra ekiteko. 1792 apirilaren 20an, Asambleak (Frantzia) gerra deklaratu zion Austriari, eta frantsesen sentimendu abertzalea piztu zuen horrek: garai honetan “La Marsellesa” ereserki nazionala sortu zen. Austriako tropek frantsesak garaitu zituzten eta Prusiako armadek herrialdea hartu zuten. Frantzia iraultzailea arriskuan zegoen.
Direktorioa (1794-1799) Napoleonek politika baketzailea egin zuen. Bakea sinatu zuen Austriarekin eta Erresuma Batuarekin. Elizarekiko harremanak onbideratu zituen, Vatikanoarekiko konkordatua sinatuta. Pio VII Aita Santuak Napoleonen gobernua onartu zuen, eta Napoleonek konpromiso hauek hartu zituen: kleroari eustea, katolizismo hartzea Frantziako erlijio nagusitzat, eta Aita Santuaren Estatuak babestea. 1802an Napoleonek biziarteko kontsul bakar izendatu zuen bere burua. 1804an kode zibilean iraultza moderatuaren lorpen nagusiak bildu zituen: askatasun eta berdintasun zibila, erregimen feudala ezabatzea eta lurr jabetza askea. Burgesia moderatuak boterea hartzen du. Konbentzioan hartutako erabakiak kendu ziren eta errepublika kontserbadorea ezartzen dute. III. urteko Konstituzioa (1795): kontserbadoreagoa Bi ganbera: Bostehunen Kontseilua eta Zaharren Kontseilua Sufragio murriztua Botere beterazlea direktorioaren (bost kidez osatua) esku Indarraren bidez herri-matxinadak zapaldu zituzten. Sieyès (Direktorioaren zuzendaria) eta Napoleonek Bonaparte (militar ospetsua) estatu kolpea prestatu zuten: Brumairearen 18an (1799ko azaroaren 9) Napoleonek Direktorioa desegin zuen eta behin betiko hiru kontsul izendatu zituen (Sieyès, Ducos eta Napoleon). 1804ko maiatzean, kontsulatuak oinordetzako enperadore izendatu zuen Napoleon XII. urteko konstituzioak botere handiak eman zizkion, eta urte bertan, Pio VII.a aita santuak koroatzea lortu zuen. 1805ean, Erresuma Batuak, Errusiak eta Austriak Frantziaren aurkako koalizioa eratu zuten. Gero, gerra hasi zen. Napoleonek garaipen handiak izan zituen lehorrean Austriaren eta Errusiaren aurka. 1806an Britainarren itsasoko nagusitasunari aurre egiteko, blokeo kontinentala ezarri zuen Napoleonek. Frantziaren aurka galdu ondoren, Napoleonen aliatuta bihurtu zen Austria, eta Napoleonen aliatua bihurtu zen Austria, eta Napoleonek Inperio Santua desegin zuen. Prusia okupatu zuen eta gero Portugal, Etruria, Erroma eta Espainia, ondorioz, Inperio Handia osatu zuen.
Kontsulatua: Napoleonek politika baketzailea egin zuen. Bakea sinatu zuen Austriarekin eta Erresuma Batuarekin. Elizarekiko harremanak onbideratu zituen, Vatikanoarekiko konkordatua sinatuta. Pio VII Aita Santuak Napoleonen gobernua onartu zuen, eta Napoleonek konpromiso hauek hartu zituen: kleroari eustea, katolizismo hartzea Frantziako erlijio nagusitzat, eta Aita Santuaren Estatuak babestea. 1802an Napoleonek biziarteko kontsul bakar izendatu zuen bere burua. 1804an kode zibilean iraultza moderatuaren lorpen nagusiak bildu zituen: askatasun eta berdintasun zibila, erregimen feudala ezabatzea eta lurraren jabetza askea. Burgesia moderatuak boterea hartzen du. Konbentzioan hartutako erabakiak kendu ziren eta errepublika kontserbadorea ezartzen dute. III. urteko Konstituzioa (1795): kontserbadoreagoa Bi ganbera: Bostehunen Kontseilua eta Zaharren Kontseilua Sufragio murriztua Botere beterazlea direktorioaren (bost kidez osatua) esku Indarraren bidez herri-matxinadak zapaldu zituzten. Sieyès (Direktorioaren zuzendaria) eta Napoleonek Bonaparte (militar ospetsua) estatu kolpea prestatu zuten: Brumairearen 18an (1799ko azaroaren 9) Napoleonek Direktorioa desegin zuen eta behin betiko hiru kontsul izendatu zituen (Sieyès, Ducos eta Napoleon). 1804ko maiatzean, kontsulatuak oinordetzako enperadore izendatu zuen Napoleon XII. urteko konstituzioak botere handiak eman zizkion, eta urte bertan, Pio VII.a aita santuak koroatzea lortu zuen. 1805ean, Erresuma Batuak, Errusiak eta Austriak Frantziaren aurkako koalizioa eratu zuten. Gero, gerra hasi zen. Napoleonek garaipen handiak izan zituen lehorrean Austriaren eta Errusiaren aurka. 1806an Britainarren itsasoko nagusitasunari aurre egiteko, blokeo kontinentala ezarri zuen Napoleonek. Frantziaren aurka galdu ondoren, Napoleonen aliatuta bihurtu zen Austria, eta Napoleonen aliatua bihurtu zen Austria, eta Napoleonek Inperio Santua desegin zuen. Prusia okupatu zuen eta gero Portugal, Etruria, Erroma eta Espainia, ondorioz, Inperio Handia osatu zuen. Napoleonen inperioak ez zuen luzaroan iraun, ordea.
Napoleonen Inperioa 1804ko maiatzean, kontsulatuak oinordetzako enperadore izendatu zuen Napoleon XII. urteko konstituzioak botere handiak eman zizkion, eta urte bertan, Pio VII.a aita santuak koroatzea lortu zuen. 1805ean, Erresuma Batuak, Errusiak eta Austriak Frantziaren aurkako koalizioa eratu zuten. Gero, gerra hasi zen. Napoleonek garaipen handiak izan zituen lehorrean Austriaren eta Errusiaren aurka. 1806an Britainarren itsasoko nagusitasunari aurre egiteko, blokeo kontinentala ezarri zuen Napoleonek. Frantziaren aurka galdu ondoren, Napoleonen aliatuta bihurtu zen Austria, eta Napoleonen aliatua bihurtu zen Austria, eta Napoleonek Inperio Santua desegin zuen. Prusia okupatu zuen eta gero Portugal, Etruria, Erroma eta Espainia, ondorioz, Inperio Handia osatu zuen. Inperioak ez zuen luzaroan iraun 1814an, kargutik kendu eta apirilaren 6an, abdikatu, eta Elba uhartera erretiratu zen. 1815ean, Ehun Eguneko Inperioa ezarri zuen; Waterloon amaitu zen, aliatuen armadaren aurka galdu baitzuen. Napoleonek politika baketzailea egin zuen. Bakea sinatu zuen Austriarekin eta Erresuma Batuarekin. Elizarekiko harremanak onbideratu zituen, Vatikanoarekiko konkordatua sinatuta. Pio VII Aita Santuak Napoleonen gobernua onartu zuen, eta Napoleonek konpromiso hauek hartu zituen: kleroari eustea, katolizismo hartzea Frantziako erlijio nagusitzat, eta Aita Santuaren Estatuak babestea. 1802an Napoleonek biziarteko kontsul bakar izendatu zuen bere burua. 1804an kode zibilean iraultza moderatuaren lorpen nagusiak bildu zituen: askatasun eta berdintasun zibila, erregimen feudala ezabatzea eta lurraren jabetza askea. Burgesia moderatuak boterea hartzen du. Konbentzioan hartutako erabakiak kendu ziren eta errepublika kontserbadorea ezartzen dute. III. urteko Konstituzioa (1795): kontserbadoreagoa Bi ganbera: Bostehunen Kontseilua eta Zaharren Kontseilua Sufragio murriztua Botere beterazlea direktorioaren (bost kidez osatua) esku Indarraren bidez herri-matxinadak zapaldu zituzten. Sieyès (Direktorioaren zuzendaria) eta Napoleonek Bonaparte (militar ospetsua) estatu kolpea prestatu zuten: Brumairearen 18an (1799ko azaroaren 9) Napoleonek Direktorioa desegin zuen eta behin betiko hiru kontsul izendatu zituen (Sieyès, Ducos eta Napoleon).
BERREZARKUNTZA ETA IRAULTZA EUROPAN Napoleonen porrotaren ondoren, monarkia zaharrak aldatu eta Frantziako Iraultzaren aurreko egoerara (Antzinako Erregimenera) itzultzeko saiakera izan zen. Napoleonen porrotaren ondoren, monarkia berriak berrezarri eta Frantziako Iraultzaren aurreko egoerara (Antzinako Erregimenera) itzultzeko saiakera izan zen. Napoleonen porrotaren ondoren, monarkia zaharrak berrezarri eta Frantziako Iraultzaren aurreko egoerara (Antzinako Erregimenera) itzultzeko saiakera izan zen.
3.1.- Vienako biltzarra (1814-1815) Europako potentzien arteko oreka berrezartzea helburu zuen. Metternich, Austriako kantzilerra, protagonista nagusia. Mapa politiko berria diseinatu zuten: Inperio Santua deseginda Germaniar Konfederazioa sortu zen. Poloniak Austriaren, Prusiaren eta Errusiaren menpe jarraitu zuen. Herbehereetako erresuma sortu: Probintzia Batuak eta Belgika bateratuta. Suediak Norvegia bereganatu zuen. Austriak lurralde gehiago eskuratu Italiako iparraldean. Frantzia 1790eko mugetara itzuli. Europako potentzien arteko oreka berrezartzea helburu zuen. Metternich, Austriako kantzilerra, protagonista nagusia. Mapa politiko berria diseinatu zuten: Inperio Santua deseginda Germaniar Konfederazioa sortu zen. Poloniak Austriaren, Prusiaren eta Errusiaren menpe jarraitu zuen. Herbehereetako erresuma sortu: Probintzia Batuak eta Belgika bateratuta. Suediak Norvegia bereganatu zuen. Austriak lurralde gehiago eskuratu Italiako iparraldean. Frantzia 1780eko mugetara itzuli. Europako potentzien arteko oreka berrezartzea helburu zuen. Metternich, Austriako kantzilerra, protagonista nagusia. Mapa politiko zaharra diseinatu zuten: Inperio Santua deseginda Germaniar Konfederazioa sortu zen. Poloniak Austriaren, Prusiaren eta Errusiaren menpe jarraitu zuen. Herbehereetako erresuma sortu: Probintzia Batuak eta Belgika bateratuta. Suediak Norvegia bereganatu zuen. Austriak lurralde gehiago eskuratu Italiako iparraldean. Frantzia 1790eko mugetara itzuli.
Aliantza Santua Aliantza Santua koalizioa eratu zuten Errusiak (Alejandro II), Austriak (Francisco I) eta Prusiak (Gillermo III), Vienako Biltzarretatik eratorritako aliantza estrategikoez bestelako xede batez. Hain zuzen ere, absolutismoari eustea eta mehatxu liberaletik babestea zen Aliantza Santuraren helburua. Erakunde hark mugimendu iraultzaileak deuseztatzeko esku hartzeko eskubidea defendatzen zuen. Espainian nabarmendu zen, 1823an; izan ere, San Luisen Ehun Mila Semeak bidali zituzten Espainiara, Fernando VIIa erregeari botere absolutua itzultzeko. Aliantza Santua koalizioa eratu zuten Errusiak (Alejandro I), Austriak (Francisco I) eta Prusiak (Gillermo III), Vienako Biltzarretatik eratorritako aliantza estrategikoez bestelako xede batez. Hain zuzen ere, absolutismoari eustea eta mehatxu liberaletik babestea zen Aliantza Santuraren helburua. Erakunde hark mugimendu iraultzaileak deuseztatzeko esku hartzeko eskubidea defendatzen zuen. Espainian nabarmendu zen, 1823an; izan ere, San Luisen Ehun Mila Semeak bidali zituzten Espainiara, Fernando VIIa erregeari botere absolutua itzultzeko. Aliantza Santua koalizioa eratu zuten Errusiak (Alejandro I), Austriak (Francisco I) eta Prusiak (Gillermo III), Vienako Biltzarretatik eratorritako aliantza estrategikoez bestelako xede batez. Hain zuzen ere, absolutismoari eustea eta mehatxu liberaletik ez babestea zen Aliantza Santuraren helburua. Erakunde hark mugimendu iraultzaileak deuseztatzeko esku hartzeko eskubidea defendatzen zuen. Espainian nabarmendu zen, 1823an; izan ere, San Luisen Ehun Mila Semeak bidali zituzten Espainiara, Fernando VIIa erregeari botere absolutua itzultzeko.
LIBERALISMOA ETA NAZIONALISMOA Herrialde askotan ezinezkoa izan zen Antzinako Erregimenera itzultzea: Subiranotasun nazionalaren eta giza eskubideen ideiak hedatuak zeuden. Herritartasun sentimendua zabaldu zen. Kausa liberal eta nazionalista nagusitu zen eta hiru iraultza-bolada izan ziren 1820tik 1848ra arte. Herrialde gutxitan ezinezkoa izan zen Antzinako Erregimenera itzultzea: Subiranotasun nazionalaren eta giza eskubideen ideiak hedatuak zeuden. Herritartasun sentimendua zabaldu zen. Kausa liberal eta nazionalista nagusitu zen eta bi iraultza-bolada izan ziren 1820tik 1848ra arte. Herrialde askotan ezinezkoa izan zen Antzinako Erregimenera itzultzea: Subiranotasun nazionalaren eta giza eskubideen ideiak hedatuak zeuden. Herritartasun sentimendua zabaldu zen. Kausa liberal eta nazionalista nagusitu zen eta lau iraultza-bolada izan ziren 1820tik 1848ra arte.
1820 iraultza-boladak Espainian hasi zen, Riegoren jazarraldiarekin batera. Hark eman zion hasiera Lau Urteko Konstituzionalari. Gobernu liberalek jarraipena eman zieten Fernando VIIak 1814an etendako erreformei, baina 1823an, erregeak konspirazioa egin zuen absolutismoa berrezartzeko, Aliantza Santuaren laguntzaz. Espainiatik Amerikako kolonietara eta Mediterraneoko beste lurraldetara zabaldu zen eta gehienek independentzia lortu zuten Espainian hasi zen, Riegoren jazarraldiarekin batera. Hark eman zion hasiera Hiru Urteko Konstituzionalari. Gobernu liberalek jarraipena eman zieten Fernando VIIak 1814an etendako legeei, baina 1823an, erregeak konspirazioa egin zuen absolutismoa berrezartzeko, Aliantza Santuaren laguntzaz. Espainiatik Amerikako kolonietara eta Mediterraneoko beste lurraldetara zabaldu zen eta gehienek independentzia lortu zuten Espainian hasi zen, Riegoren jazarraldiarekin batera. Hark eman zion hasiera Hiru Urteko Konstituzionalari. Gobernu liberalek jarraipena eman zieten Fernando VIIak 1814an etendako erreformei, baina 1823an, erregeak konspirazioa egin zuen absolutismoa berrezartzeko, Aliantza Santuaren laguntzaz. Espainiatik Amerikako kolonietara eta Mediterraneoko beste lurraldetara zabaldu zen eta gehienek independentzia lortu zuten.
Grezia: independentziaren aldarrikapena. Grezia Turkiar inperioaren menpe egon zen XVI. mendeaz geroztik, eta sentimendu nazional sakona garatu zuen hainbat hamarralditan zehar. Greziako burgesiak finantzatu zuen mugimendu iraultzailea, ia hamar urtez borrokatu zena independentziaren alde. Grezia Turkiar inperioaren menpe egon zen XVII. mendeaz geroztik, eta sentimendu nazional sakona garatu zuen hainbat hamarralditan zehar. Greziako burgesiak finantzatu zuen mugimendu iraultzailea, ia hamar urtez borrokatu zena independentziaren alde. Grezia Turkiar inperioaren menpe egon zen XVI. mendeaz geroztik, eta sentimendu nazional sakona galdu zuen hainbat hamarralditan zehar. Greziako burgesiak finantzatu zuen mugimendu iraultzailea, ia hamar urtez borrokatu zena independentziaren alde.
1820 iraultza-boladak Prozesuen ezaugarriak: Arrazoi nagusiak: absolutismoaren arbuioa eta nazionalismoa izan ziren Elkarte-sekretuen garrantzia (masoiak, karbonarioak, komuneroak) Armadaren esku-hartzea, altxamenduari laguntzeko nahiz altxamendua zapaltzeko. Iraultzaren porrota. Arrazoi nagusiak: absolutismoaren arbuioa eta nazionalismoa izan ziren Elkarte-sekretuen garrantzia (masoiak, elizgizonak, komuneroak) Armadaren esku-hartzea, altxamenduari laguntzeko nahiz altxamendua zapaltzeko. Iraultzaren porrota. Arrazoi nagusiak: absolutismoaren arbuioa eta nazionalismoa izan ziren Elkarte-sekretuen garrantzia (masoiak, karbonarioak, komuneroak) Armadaren esku-hartzea, altxamenduari laguntzeko nahiz altxamendua indartzeko. Iraultzaren porrota.
1830 iraultza-boladak Iraultza liberala izan zen eta kutsu nazionalista nabarmenekoa. Frantzian hasi zen eta handik Belgikara eta Poloniara zabaldu zen. Frantzia: Karlos X.ak, Luis XVIII.aren ondorengoak, erreforma autoritarioak egin zituen. Hiru ordenantzak argitaratu zituen: Bertan behera gelditu zen prentsa-askatasuna. Ganberak desegin ziren. Hauteskunde-oinarria murriztu zen. Dekretu bidez gobernatzeko aukera eman zen. Belgika: Independentzia lortu zuen 1831an. Polonia: Alexandro I. tsarraren botere absolutuaren kontra altxatu zen baina errusiarrek Konstituzioa indargabetu zuten eta Polonia Errusiar Inperioaren barruan sartu. Iraultza liberala izan zen eta kutsu nazionalista nabarmenekoa. Frantzian hasi zen eta handik Belgikara eta Poloniara zabaldu zen. Frantzia: Karlos X.ak, Luis XVIII.aren ondorengoak, erreforma autoritarioak egin zituen. Lau ordenantzak argitaratu zituen: Bertan behera gelditu zen prentsa-askatasuna. Ganberak desegin ziren. Hauteskunde-oinarria murriztu zen. Dekretu bidez gobernatzeko aukera eman zen. Belgika: Independentzia lortu zuen 1831an. Polonia: Alexandro I. tsarraren botere absolutuaren kontra altxatu zen baina errusiarrek Konstituzioa indargabetu zuten eta Polonia Errusiar Inperioaren barruan sartu. Iraultza liberala izan zen eta kutsu nazionalista nabarmenekoa. Frantzian hasi zen eta handik Belgikara eta Poloniara zabaldu zen. Frantzia: Karlos X.ak, Luis XVIII.aren ondorengoak, erreforma autoritarioak egin zituen. Lau ordenantzak argitaratu zituen: Bertan behera gelditu zen prentsa-askatasuna. Ganberak egin ziren. Hauteskunde-oinarria handitu zen. Dekretu bidez gobernatzeko aukera eman zen. Belgika: Independentzia lortu zuen 1831an. Polonia: Alexandro I. tsarraren botere absolutuaren kontra altxatu zen baina errusiarrek Konstituzioa indargabetu zuten eta Polonia Errusiar Inperioaren barruan sartu.
1848 iraultza-bolada Frantzian amaitu zen. Herri-presioak behartuta, Luis Filipe Orleanskoak abdikatu behar izan zuen, horren ondorioa, Bigarren Errepublika aldarrikatu zuten eta gobernu berriak neurri iraultzaileak hartu zituen: gizonezkoen sufragio unibertsala eta esklabotasuna abolitu. Moderatuak hauteskundeak irabazi zituzten eta Luis Napoleon errepublikako presidente izendatu zuten. Napoleon III.ak bere burua enperadore izendatu zuen eta botere guztia bereganatu zuen. Frantzian hasi zen. Herri-presioak behartuta, Luis Filipe Orleanskoak abdikatu behar izan zuen, horren ondorioa, Bigarren Errepublika aldarrikatu zuten eta gobernu zaharrak neurri iraultzaileak hartu zituen: gizonezkoen sufragio unibertsala eta esklabotasuna abolitu. Moderatuak hauteskundeak irabazi zituzten eta Luis Napoleon errepublikako presidente izendatu zuten. Napoleon III.ak bere burua enperadore izendatu zuen eta botere guztia bereganatu zuen. Frantzian hasi zen. Herri-presioak behartuta, Luis Filipe Orleanskoak abdikatu behar izan zuen, horren ondorioa, Bigarren Errepublika aldarrikatu zuten eta gobernu berriak neurri iraultzaileak hartu zituen: gizonezkoen sufragio unibertsala eta esklabotasuna abolitu. Moderatuak hauteskundeak irabazi zituzten eta Luis Napoleon errepublikako presidente izendatu zuten. Napoleon III.ak bere burua enperadore izendatu zuen eta botere guztia bereganatu zuen.
Iraultzaren balantzea Iraultzak mugimendu liberalak eta nazionalistak izan ziren nagusiki baina mugimendu sozialistak ere elkartu zitzaizkien. Ziklo iraultzaile liberala (Frantziako Iraultzarekin hasi zena) 1848ko iraultzarekin amaitu zen. Porrot erlatiboa izan zen: Lortutako helburuak: gizonezkoen sufragio unibertsala, esklabotasuna abolitu, Italian eta Alemaniako nazionalismoa indartu. Iraultzak mugimendu liberalak eta nazionalistak izan ziren nagusiki baina mugimendu monarkikoak ere elkartu zitzaizkien. Ziklo iraultzaile liberala (Frantziako Iraultzarekin hasi zena) 1848ko iraultzarekin amaitu zen. Porrot erlatiboa izan zen: Lortutako helburuak: gizonezkoen sufragio unibertsala, esklabotasuna abolitu, Italian eta Alemaniako nazionalismoa indartu. Iraultzak mugimendu liberalak eta nazionalistak izan ziren nagusiki baina mugimendu sozialistak ere elkartu zitzaizkien. Ziklo iraultzaile liberala (Frantziako Iraultzarekin hasi zena) 1848ko iraultzarekin hasi zen. Porrot erlatiboa izan zen: Lortutako helburuak: gizonezkoen sufragio unibertsala, esklabotasuna abolitu, Italian eta Alemaniako nazionalismoa indartu.
Nazionalismo bateratzaileak Nazionalismoen artean, izaera bateratzaileko mugimenduak ere izan ziren; hau da, lurralde independenteak edo beste estatu baten mende zeudenak nazio-estatu bakar batean biltzeko helburua zutenak. Ezaugarri komun gutxi zituzten biek: Frantziako Iraultzaren eta Napoleonen inperioaren garaina, berdintasunari, askatasunari eta subiranotasun nazionalari buruzko ideiak zabaldu zituen frantsesen okupazioak, eta ideai haiek nazio-sentimendua eta monarka atzerritarrekiko gorrotoa piztu zituzten. Ekonomiaren hedapena eta merkataritza-batasuna izan ziren bateratze politikaren akuiluak Garrantzia handia izan zuen Gazte abertzale erromantikoen mugimenduak sortzeak Viktor Emmanuel IIa. eta Gilen I.a erregeek gidatu zuten prozesua, burgesiaren, armada eta gobernu buruen laguntzaz: Cavour, Italian, eta Bismarck, Alemanian. Nazionalismoen artean, izaera bateratzaileko mugimenduak ere izan ziren; hau da, lurralde independenteak edo beste estatu baten mende zeudenak nazio-estatu bakar batean biltzeko helburua zutenak. Ezaugarri komun asko zituzten biek: Frantziako Iraultzaren eta Napoleonen inperioaren garaina, berdintasunari, askatasunari eta subiranotasun nazionalari buruzko ideiak zabaldu zituen frantsesen okupazioak, eta ideai haiek nazio-sentimendua eta monarka atzerritarrekiko gorrotoa piztu zituzten. Ekonomiaren hedapena eta merkataritza-batasuna izan ziren bateratze politikaren akuiluak Garrantzia handia izan zuen Gazte abertzale erromantikoen mugimenduak sortzeak Viktor Emmanuel IIa. eta Gilen I.a erregeek gidatu zuten prozesua, burgesiaren, armada eta gobernu buruen laguntzaz: Cavour, Italian, eta Bismarck, Alemanian. Nazionalismoen artean, izaera bateratzaileko mugimenduak ere izan ziren; hau da, lurralde independenteak edo beste estatu baten mende zeudenak nazio-estatu bakar batean biltzeko helburua zutenak. Ezaugarri komun asko zituzten biek: Frantziako Iraultzaren eta Napoleonen inperioaren garaina, berdintasunari, askatasunari eta subiranotasun nazionalari buruzko ideiak zabaldu zituen frantsesen okupazioak, eta ideai haiek nazio-sentimendua eta monarka atzerritarrekiko gorrotoa piztu zituzten. Ekonomiaren hedapena eta merkataritza-batasuna izan ziren bateratze politikaren akuiluak Garrantzia handia izan zuen Gazte abertzale aristokraten mugimenduak sortzeak Viktor Emmanuel IIa. eta Gilen I.a erregeek gidatu zuten prozesua, burgesiaren, armada eta gobernu buruen laguntzaz: Cavour, Italian, eta Bismarck, Alemanian.
Zergatik gertatu zen Italiaren bateratzea? Italia gazteak, Garibaldiren laguntzarekin, errepublika zentralista eta bateratua nahi zuen eta Victor Manuel buru izatea Garibaldiren nazionalismo katoliko moderatuak, Aita Santua buru zuten estatuen konfederazioa defendatzen zuen Piemonteko monarkia parlamentarioak, Cavourrek zuzendua, batasun bat nahi zuen, non erregeak Mazzini II.a izan behar zuen. Italia gazteak, Garibaldiren laguntzarekin, errepublika zentralista eta bateratua nahi zuen eta Mazzini buru izatea Garibaldiren nazionalismo katoliko moderatuak, Aita Santua buru zuten estatuen konfederazioa defendatzen zuen Piemonteko monarkia parlamentarioak, Cavourrek zuzendua, batasun bat nahi zuen, non erregeak Victor Manuel II.a izan behar zuen. Italia gazteak, Garibaldiren laguntzarekin, errepublika zentralista eta bateratua nahi zuen eta Mazzini buru izatea Garibaldiren nazionalismo katoliko moderatuak, Aita Santua buru zuten estatuen konfederazioa defendatzen zuen Piemonteko monarkia parlamentarioak, Victor Manuelek zuzendua, batasun bat nahi zuen, non erregeak Cavour II.a izan behar zuen.
Italia bateratzeko hiru fase izan zituen fasea (1849-1860): 1848tik aurrera, bateratze-prozesua bultzatu zuen Piamonte - Sardiniako errege Cavour II.a Saboiakoak. Horretan laguntzaile izan zuen Cavour, 1852an lehen ministro izendatua. Frantziarekin bat egin zuen Austriaren kontra, austriarren mende baitzegoen Italia iparraldearen zati bat. Austria Magenta eta Solferinoko gerran garaitua izan zen (1859). 1860an, erreferenduma egin zen, eta Parma, Modena, Romaña eta Toscana Piamonteri batu zitzaizkion. Parlamentu bat sortu zen Viktor Emmanuel IIa: Italiako Parlamentua. fasea (1860-1865): 1860an, Siziliako nekazariak Napoliko erregearen kontra matxinatu ziren. Cavourrek, egoera hura baliatuz, mila “alkandora gorri”bidali zituen Siziliara, Garibaldi buru. Piamonteko erresuman sartu ziren Sizilia, Markak eta Unbria. parlamentu berriak Italiako errege gisa onartu zuen Viktor Emanuel IIa. fasea (1866-1870): Prusiak eta Italiak Austriaren aurka egindako gerran (1866) Austria galtzaile atera zen. Italiari eman behar izan zion Venezia; Erroma Italiari lotu zitzaion, eta estatu berriaren hiriburu izendatu zuten, Frantziak Sedango gudua galdu eta gero (1870). Baina Aita Santuak ez zuen anexioa onartu, eta erromatar auzia, planteatu zuen. fasea (1849-1860): 1848tik aurrera, bateratze-prozesua bultzatu zuen Piamonte - Sardiniako errege Viktor Emanuel II.a Saboiakoak. Horretan laguntzaile izan zuen Cavour, 1852an lehen ministro izendatua. Frantziarekin bat egin zuen Austriaren kontra, austriarren mende baitzegoen Italia iparraldearen zati bat. Austria Magenta eta Solferinoko gerran garaitua izan zen (1859). 1860an, erreferenduma egin zen, eta Parma, Modena, Romaña eta Toscana Piamonteri batu zitzaizkion. Parlamentu bat sortu zen Viktor Emmanuel IIa: Italiako Parlamentua. fasea (1860-1865): 1860an, Siziliako nekazariak Napoliko erregearen kontra matxinatu. Viktor Emanuelek, egoera hura baliatuz, mila “alkandora gorri”bidali zituen Siziliara, Garibaldi buru. Piamonteko erresuman sartu ziren Sizilia, Markak eta Unbria. parlamentu berriak Italiako errege gisa onartu zuen Viktor Emanuel IIa. fasea (1866-1870): Prusiak eta Italiak Austriaren aurka egindako gerran (1866) Austria galtzaile atera zen. Italiari eman behar izan zion Venezia; Erroma Italiari lotu zitzaion, eta estatu berriaren hiriburu izendatu zuten, Frantziak Sedango gudua galdu eta gero (1870). Baina Aita Santuak ez zuen anexioa onartu, eta erromatar auzia, planteatu zuen. fasea (1849-1860): 1848tik aurrera, bateratze-prozesua bultzatu zuen Piamonte - Sardiniako errege Viktor Emanuel II.a Saboiakoak. Horretan laguntzaile izan zuen Cavour, 1852an lehen ministro izendatua. Frantziarekin bat egin zuen Austriaren kontra, austriarren mende baitzegoen Italia iparraldearen zati bat. Austria Magenta eta Solferinoko gerran garaitua izan zen (1859). 1860an, erreferenduma egin zen, eta Parma, Modena, Romaña eta Toscana Piamonteri batu zitzaizkion. Parlamentu bat sortu zen Viktor Emmanuel IIa: Italiako Parlamentua. fasea (1860-1865): 1860an, Siziliako nekazariak Napoliko erregearen kontra matxinatu ziren. Cavourrek, egoera hura baliatuz, mila “alkandora gorri”bidali zituen Siziliara, Garibaldi buru. Piamonteko erresuman sartu ziren Sizilia, Markak eta Unbria. parlamentu berriak Italiako errege gisa onartu zuen Viktor Emanuel IIa. fasea (1866-1870): Prusiak eta Italiak Austriaren aurka egindako gerran (1866) Austria galtzaile atera zen. Italiari eman behar izan zion Venezia; Erroma Italiari lotu zitzaion, eta estatu berriaren hiriburu izendatu zuten, Frantziak Sedango gudua galdu eta gero (1870). Baina Aita Santuak ez zuen anexioa onartu, eta erromatar auzia, planteatu zuen. .
fasea (1859-1865): 1834an, Alemaniar Estatuek, Austria izan ezik, muga-batasuna eratu zuten, ekonomia-lankidetza sustatzeko eta etorkizuneko batasun politikoaren lehen urrats gisa. Prusia zenez Alemaniako estatu nagusia, berak gidatu nahi zuen bateratze-prozesua; horretarako, industrializazioa bizkortu, armada sendotu eta erreforma politikoak egin zituen. 1862an, Bismarck Prusiako kantziler izendatu zuten. Prusiak botere handiagoa izatearen eta aristokrata lurjabeak gizartean gailentzearen zegoen. handik bi urtear, Bismarckek Danimarkako dukerrien krisian parte hartu, eta prusiari anexionatu zizkion dukerrietako bi: Schleswig eta Lauenburg. Prusiak Austriari aurre egin behar izan zion; Alemaniako estatu handia zen hura ere. Austriak bere mendeko Italiar Estatuetako matxinadei aurre egiteko eginhaletan ziharduela baliatuta, prusiak Holstein austriar dukerria inbaditu zuen, Bismarcken ekimenez. Austriak Sadowako gudua (1866) galdu ondoren, dukerria anexionatu zuen Prusiak, eta Ipar Alemaniako Konfederazioa sortu zen. Bismarckek aliantza militarra egin zuen hegoaldeko Alemaniar Estatuekin. Napoleon III.ak ez zuen onartu haiek Prusiari anexionatzea, Frantziarentzat arriskua zelako Alemania batua. Bismarckek gerra egin zuen Frantziarren aurka, eta Sedango guduan (1870) garaitu zuen. Alemaniak Alsazia eta Lorrena anexionatu zituen, eta lurralde haiek zirela eta, liskarrak izan zituzten Alemaniak eta Frantziak I. mundu Gerra arte. Horrela sortu zen Alemaniako Bigarren.
fasea (1866-1869): Bismarckek aliantza militarra egin zuen hegoaldeko Alemaniar Estatuekin. Napoleon III.ak ez zuen onartu haiek Prusiari anexionatzea, Frantziarentzat arriskua zelako Alemania batua. Bismarckek gerra egin zuen Frantziarren aurka, eta Sedango guduan (1870) garaitu zuen. Alemaniak Alsazia eta Lorrena anexionatu zituen, eta lurralde haiek zirela eta, liskarrak izan zituzten Alemaniak eta Frantziak I. mundu Gerra arte. Horrela sortu zen Alemaniako Bigarren Inperioa edo Bigarren Reicha (alemanez inperioa esan nahi du), Gilen I.a errege zela. Alemania garaiko potentzia handietako bat izan zen. Prusiak Austriari aurre egin behar izan zion; Alemaniako estatu handia zen hura ere. Austriak bere mendeko Italiar Estatuetako matxinadei aurre egiteko eginhaletan ziharduela baliatuta, prusiak Holstein austriar dukerria inbaditu zuen, Bismarcken ekimenez. Austriak Sadowako gudua (1866) galdu ondoren, dukerria anexionatu zuen Prusiak, eta Ipar Alemaniako Konfederazioa sortu zen. 1834an, Alemaniar Estatuek, Austria izan ezik, muga-batasuna eratu zuten, ekonomia-lankidetza sustatzeko eta etorkizuneko batasun politikoaren lehen urrats gisa. Prusia zenez Alemaniako estatu nagusia, berak gidatu nahi zuen bateratze-prozesua; horretarako, industrializazioa bizkortu, armada sendotu eta erreforma politikoak egin zituen. 1862an, Bismarck Prusiako kantziler izendatu zuten. Prusiak botere handiagoa izatearen eta aristokrata lurjabeak gizartean gailentzearen zegoen. handik bi urtear, Bismarckek Danimarkako dukerrien krisian parte hartu, eta prusiari anexionatu zizkion dukerrietako bi: Schleswig eta Lauenburg.
fasea (1870-1871): Prusiak Austriari aurre egin behar izan zion; Alemaniako estatu handia zen hura ere. Austriak bere mendeko Italiar Estatuetako matxinadei aurre egiteko eginhaletan ziharduela baliatuta, prusiak Holstein austriar dukerria inbaditu zuen, Bismarcken ekimenez. Austriak Sadowako gudua (1866) galdu ondoren, dukerria anexionatu zuen Prusiak, eta Ipar Alemaniako Konfederazioa sortu zen. 1834an, Alemaniar Estatuek, Austria izan ezik, muga-batasuna eratu zuten, ekonomia-lankidetza sustatzeko eta etorkizuneko batasun politikoaren lehen urrats gisa. Prusia zenez Alemaniako estatu nagusia, berak gidatu nahi zuen bateratze-prozesua; horretarako, industrializazioa bizkortu, armada sendotu eta erreforma politikoak egin zituen. 1862an, Bismarck Prusiako kantziler izendatu zuten. Prusiak botere handiagoa izatearen eta aristokrata lurjabeak gizartean gailentzearen zegoen. handik bi urtear, Bismarckek Danimarkako dukerrien krisian parte hartu, eta prusiari anexionatu zizkion dukerrietako bi: Schleswig eta Lauenburg. Bismarckek aliantza militarra egin zuen hegoaldeko Alemaniar Estatuekin. Napoleon III.ak ez zuen onartu haiek Prusiari anexionatzea, Frantziarentzat arriskua zelako Alemania batua. Bismarckek gerra egin zuen Frantziarren aurka, eta Sedango guduan (1870) garaitu zuen. Alemaniak Alsazia eta Lorrena anexionatu zituen, eta lurralde haiek zirela eta, liskarrak izan zituzten Alemaniak eta Frantziak I. mundu Gerra arte. Horrela sortu zen Alemaniako Bigarren Inperioa edo Bigarren Reicha (alemanez inperioa esan nahi du), Gilen I.a errege zela. Alemania garaiko potentzia handietako bat izan zen.
Denunciar test Consentimiento Condiciones de uso