3 MODULOA (sozio)

Itxaropen-mota batzuk ez dira espero, haiek egiteak harritu egiten ditu herritarrak eta erakundeak “bikainak” bihurtzen dituzte. Zeintzuk dira itxaropen-mota roriek?. “Zerbitzua nolakoa izan behar duen” usteari lotutako itxaropenak. Lehen mailako itxaropenak. Bigarren mailako itxaropenak. Itxaropen latenteak.

Zerbitzu batek eskaintzen duen kalitateari dagokionez, noiz uste da "ez dagoela gogobetetasunik"?. Pertzepzioa espektatiba baino txikiagoa denean. Pertzepzioa espektatiba baino handiagoa denean. Emaitza herritar asebeteak direnean ("normalena"). Pertzepzioa eta igurikimenak berdinak direnean.

Zer lege bultzatzen du Herritarren Ekimenen Bulegoak (Ekinbide) segurtasun-sistema hobetzeko?. 078. INSTRUKZIOA 2014. urtea. Segurtasun sailburuordetza. Ertzaintzaren Zuzendaritza. Ertzaintzaren eredua. 036 zenbakiko INSTRUKZIOA. 2016. urtea. Segurtasun Sailburuordetza. Ertzaintzaren Zuzendaritza. Herritarren kexak eta iradokizunak kudeatzea Ertzaintzan. Ez da espresuki agertzen euskal legeetan. 15/2012 Legea, ekainaren 28koa, Euskadiko Segurtasun Publikoaren Sistema Antolatzekoa.

Adierazi alderdi hauetatik zein EZ den agertzen Kode deontologikoak herritarrekiko harremanei buruz ezartzen duen dekalogoan: Tratu , saiatua eta enpatiaz jokatua. Arraza, etnia, erlijio, sinesmen edo antzeko beste edozein arrazoirengatiko diskriminazioa. Inpartzialtasun-printzipioa. Langileak sentsibilizatzea eta trebatzea aniztasunaren kudeaketan.

Polizia-zerbitzuaren azken helburua da herritarrak gogobetzea. “Gogobetetzea” aldagaian, pertzepzioa eta itxaropenak sartzen dira. Zer da pertzepzioa?. Zerbitzua “nolakoa izan behra den” horri lotutako usteak dira. Zerbitzua bezeroarengana bideratzea. Herritarrek duten iritzi pertsonala jasotako zerbitzuaren kalitateari buruz. Herritarrek zer espero duten jasotzea zerbitzu bat erabiltzean.

Zer esan nahi du polizia-zerbitzua Zerbitzu Publiko bat dela?. Zerbitzuak ematen dituen erakukunde bat dela. Konturik eman beharrik ez duen erakunde bat dela. Enpresa pribatua ez denez, ez dituela bete behar kudeaketa-bikaintasunaren oinarrizko printzipioak. Enpresa pribatua ez denez, ez duela zerbitzua bezeroengana bideratu behar.

Zer dakar Delituaren Biktimaren Estatutuak biktimak aitortzeari dagokionez?. Biktimak babesgabe uzteko sistema bate gotea. Beren ondasun materialak eta moralak defendatzea, eta horrekin guztiarekin batera, gizarte osoarenak. Biktimak ahanzturarik handieank izatea. Biktima gisa dituzten eskubideak ez bermatzea.

Zer da gaur egun poliziaren eraginkortasuna hitza?. Estatistikoki erregistratutako eta kuantifikatutako emaitzak bakarrik lortzea. Biktimei arreta ona ematea. Delituen biktimek egin ez dituzten salaketen kopurua kontabilizatzea. Delituen biktimek jarritako salaketak erregistratzea.

Lehen mailako biktimizazioa honela definitzen da: Biktimak delituaren egileak eragindako kalteak, izaera sozialekoak soilik direnak. Berriro biktimizatzea, biktimaren, lege-sistemaren eta ingurunearen (penala, poliziala, soziala eta sanitarioa) artean ezartzen den harremanaren ondorioz. Biktimak bigarren aldiz jasaten dituen kalteak dira, fisikoak, ekonomikoak, psikologikoak edo sozialak. Delitugileak biktimari eragiten dizkion kalteak izan litezke fisikoak, ekonomikoak, psikologikoak edo sozialak.

Euskal Autonomia Erkidegoan, Eusko Jaurlaritzako Lan eta Justizia Sailari dago atxikita Biktimari Laguntzeko Zerbitzua (BLZ). Zer langile kualifikatu ditu?. Noizbait biktimak izan diren pertsonekin eta gai horri buruzko erakundeen funtzionamendua ezagutzen dutenekin, horrela arreta pertsonalizatua eman ahal izan dezaten. Boluntario espezializatuekin. Juridiko, psikologiko eta gizarte-laguntzako lagileekin. Langile psikologikoekin bakarrik.

Hainbat faktorek eragiten du salaketarik ipini gabeko kopurua handia izatea. Adibez: Gertakariari garrantzi txikia ematea eta biktimak biktimarioarekin duen harreman pertsonala. Aitorpen hartzen duen agenteek galderak desegokiak egiteaak; izan ere, nekatu egiten ditu biktimak, eta galarazi egiten die beste administrazio- eta leg- izapide batzuetan emango luketen denbora. “Lehendabiziko harrera” izenekoak, bizkorregia izanik ez baitu uzten bestelako administrazio-eginbiderik gauzatzen. Ez dago salaketarik ez ipintzea eragiten.

Neurri hauetatik, zein har daitezke poliziaren esku-hartzean biktimizazio sekundarioa saihesteko?. Biktimari entzutea, enpatia esta babesa transmitituz, eta hitzezko edo hitzik gabeko portaera desegokiak saihestea. “Lehendabiziko harrera” izenekoa; bizkorra izan behar du denboran, delinkuentea atxilotzea lehenesteko, biktimari eskaini beharreko beste edozer arretaren gainetik. Administrazioa-eginbideak gauzatzea, polizia-agenteak ezin baitu egin beste profesional batzuei dagozkien arreta- eta entzute-lanak. Galderak egitea, biktimaren egoera emozionala nahitaez baliotsi gabe; hala, delikuentea atxilotzea lehenetsiko da, eta errepresio-funtzioak betetzen direla bermatuko.

Zergatik hartu behar da negatiboagatik biktimizaio sekundarioa primarioa baino?. Biktimizazio sekundarioa kalitatezko polizia-zerbitzu baten erantzuna delako. Sistema berak biktimizatzen duelako sistemara justizia eta babes bila jotzen duen pertsona. Biktimizazio sekundarioak egokiro erantzuten dielako biktimen premia sozial eta emozionalei. Sistema berak gehiago defendatzen dituelako beti delinduenteak biktimak baino.